Close
JANUSZ PRUSINOWSKI KOMPANIA, zespołowo i indywidualnie, łączy muzykę z tańcem, archaiczność z współczesnością, wiejskie melodie z technikami rubato Chopina, a także improwizacje z elementami jazzu i ekspresją rock’n’rolla. Ich działalność od 2008 roku obejmuje wydanie nagradzanych płyt, trasy koncertowe po różnych zakątkach świata, współpracę z wybitnymi artystami różnych gatunków muzycznych oraz zaangażowanie w działalność edukacyjną. Janusz Prusinowski, lider zespołu, to utalentowany skrzypek, instrumentalista, kompozytor i badacz folkloru. Jego głębokie zanurzenie w tradycji muzycznej Polski pozwala mu na tworzenie unikalnych projektów i wydarzeń związanych z muzyką ludową.
ALEKSANDER DĘBICZ – fortepian, jest jednym z najbardziej wszechstronnych polskich pianistów oraz kompozytorem. Punktem wyjścia dla działalności artystycznej Aleksandra Dębicza jest improwizacja oraz autorska muzyka, którą często łączy z repertuarem klasycznych mistrzów. W jego twórczości od lat przejawia zamiłowanie do sztuki filmowej i to właśnie w tym kierunku kompozytorskim obecnie podąża. Jest absolwentem Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie fortepianu prof. Elżbiety Tarnawskiej. Koncertuje w Polsce i za granicą (m.in. Niemcy, Francja, Stany Zjednoczone, Rumunia, Włochy, Austria, Turcja), prezentując publiczności zarówno własną muzykę, improwizacje, jak i interpretacje muzyki klasycznej oraz nowej.
Czy istnieje ,,język Polski”?
Czy śpiewane i grane „polskie frazy” zakorzenione są we właściwościach naszej mowy? A może tych języków, gwar jest kilka? Nasza odpowiedź na wszystkie pytania brzmi TAK. To przyśpiewki i pieśni, w których słowa i emocje „na gorąco” zamieniają się we frazy i melodie, są podstawą całego muzycznego uniwersum polskiej muzyki tradycyjnej. Śpiewało się je dziecku jako kołysanki, na weselu, wracając z pola, przy każdej okazji. Śpiewało się je również muzykantowi, żeby odegrał, i żeby można było do ulubionej melodii zatańczyć. A muzykant taką przyśpiewkę przenosi na skrzypce lub inny instrument, zdobi, inkrustuje, obserwuje jak powstają nowe warianty, ale w głowie ma nadal jej słowa. Przed sobą widzi zaś tancerzy, których chce zaczarować i zaskakiwać. Skrzypce mu „gadają”.
Język – w tym wypadku język muzyczny – jest narzędziem komunikacji. W muzyce tradycyjnej nie ma publiczności, która słucha, obserwuje, „konsumuje dzieło artystyczne”. Są uczestnicy, którzy się komunikują, rozumieją i tworzą społeczność. Frazy melodyczne i zwroty rytmiczne są nośnikami konkretnego znaczenia, emocji, historii lub ekwiwalentami ruchu tanecznego. To wszystko razem ma sens.
Jak to się dzieje „technicznie”? Ważny tutaj jest stały akcent na przedostatnią sylabę i właściwości gramatyki zestawione z dominującymi w Polsce Centralnej tanecznymi rytmami trójdzielnymi. Poprzez stały akcent i z natury nieregularną ilość sylab w mierzonym trzema krokami tancerza takcie mamy podstawę do nieustannej zabawy słowem, rytmem, akcentem. Cztery, pięć sylab wpisanych nieregularnie w trzy kroki? Nie ma kłopotu.
Rozciągniecie bądź skrócenie taktu, bo tak wychodzi w tańcu? Jak najbardziej. Warianty, mikroprzesunięcia, ogrywanie, improwizacja? Oczywiście! Tutaj leży tajemnica rubato: tak to się śpiewa, tak to się tańczy, bo na takich właściwościach polskiej mowy oparta jest ta muzyka. Koncert „Źródła muzyki Chopina” jest próbą odtworzenia fragmentu muzycznego krajobrazu XIX-wiecznej Polski – szczególnie szeroko pojętego Mazowsza – z naciskiem na rytmy i frazy, tworzące słownictwo, gramatykę i składnię języka ówczesnej muzyki polskiej. W krajobrazie tym znajdzie się zarówno muzyka wiejska, jak i kompozycje Fryderyka Chopina, który ten język znał i biegle się nim posługiwał. Grzegorz Michalski, współtwórca Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, pisał tak: „Sądzę, że istota rzeczy tkwi w niezwykłej zdolności Fryderyka Chopina do zapisania i przetworzenia na swój sposób, lekceważonych przez wszystkich współczesnych, cech muzyki polskiej wsi. Ledwie uchwytne nieregularności rytmu i intonacji, osobliwości skali muzycznej, obsesyjna powtarzalność motywów – wszystko to było w opracowaniu artystycznym eliminowane jako prostackie, niegustowne i zbyt trudne do zapisania. A dla Chopina to właśnie było najważniejsze – i miał rację! W rozumieniu muzyki ludowej wyprzedził swój czas o blisko sto lat. (…) Jesteśmy ludźmi szczególnie uprzywilejowanymi, bo możemy usłyszeć muzykę polskiego Mazowsza, Kujaw, Kurpiów, Podlasia w takim kształcie, w jakim pokochał ją Chopin”.
Źródła utworów, które zaśpiewamy i zagramy podczas koncertu, są trojakiej natury. Będziemy grać i śpiewać kujawiaki i mazurki, których nauczyliśmy się z nagrań archiwalnych IS PAN i Polskiego Radia. Wykonawcy tych nagrań – skrzypkowie, śpiewaczki, basiści, bębniści – bardzo często urodzeni jeszcze w XIX wieku – reprezentują dawny, jeszcze XIX-wieczny styl muzykowania, zdobienia i śpiewania. Pełno tutaj obiegników, przednutek, tryli, intonacji poza strojem dur-moll, mnóstwo różnych rodzajów rubato, czy fraz rytmicznych odpowiadających akcentom tanecznym. Zabrzmią mazurki Fryderyka Chopina. Osobno i wspólnie z naszą wiejską kapelą. Wśród nich te, które zawierają rozpoznawalne do dzisiaj mikrofragmenty i mikrocytaty z powszechnie wtedy znanych melodii. Profesor Mieczysław Tomaszewski twierdził, że takich mikronawiązań do powszechnie rozpoznawalnych rytmów i melodii tanecznych jest w twórczości Chopina bardzo wiele, a współcześni rozumieli je o wiele lepiej niż my teraz, dwieście lat później. Będziemy również grać i śpiewać mazurki i oberki, których uczyliśmy się od poznanych przez nas osobiście wiejskich muzykantów, naszych Mistrzów: Jana Lewandowskiego, Kazimierza i Józefa Meto, Piotra i Jana Gaców, Antoniego Bednarza, Stanisława Lipińskiego. Dzięki Nim doświadczyliśmy osobiście, czym ta muzyka jest i jak może działać w zgromadzeniu, kiedy uczestniczy w nim doświadczony muzykant.
Janusz Prusinowski
Janusz Prusinowski Kompania.Czym się zajmujemy? Muzykę łączymy z tańcem, archaiczność – z doświadczeniem współczesności, wiejskie melodie z Chopinowskim rubato, zamiłowanie do improwizacji z nieodległym jazzem i ekspresją rockendrola, a trasy koncertowe z działalnością edukacyjną w Polsce i na świecie.
Od 2008:
– wydaliśmy cztery nagradzane płyty: „Mazurki”, „Serce”, „Po kolana w Niebie”, „Po śladach” oraz występowaliśmy gościnnie na innych (np. „Grażyna Auguścik Orchestar. Inspired by Lutosławski”);
– mieliśmy kilka tras w USA, obejmujących m.in.Carnegie Hall, Kennedy Center, Chicago World Music Festival;
– zagraliśmy na setka ch festiwali, potańcówek, wesel i wydarzeń w Polsce i na całym świecie: w Wietnamie, Finlandii, Szwecji, Francji, Hiszpanii, Estonii, Chorwacji, Turcji, na Malcie, we Włoszech i w wielu innych krajach;
– występowaliśmy z Alimem Qasimovem, Matthiasem Loibnerem, Atom String Quartet, Grażyną Auguścik, Janem Smoczyńskim, Tomaszem Stańko, Januszem Olejniczakiem, Michałem Urbaniakiem, Arturem Dutkiewiczem i innymi wspaniałymi artystami różnych nurtów muzycznych;
– braliśmy udział w WOMEX i Tallinn Music Week (showcase); – w 2019 koncertowaliśmy w Japonii i Korei Południowej; – występowaliśmy w spektaklach Teatru Narodowego i Polskiego Radia oraz na wydarzeniach dyplomatycznych organizowanych przez prezydentów Polski, jako jeden z najbardziej reprezentatywnych zespołów kultywujących muzykę wiejską;
– Janusz Prusinowski został uhonorowany brązowym medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis i doroczną nagrodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie kultura ludowa, a także wyróżniony jako członek Hall of Fame przez Transglobal World Music Chart.
Janusz Prusinowski
(ur. 1969 w Mławie) – skrzypek, instrumentalista, kompozytor, badacz folkloru.
Dyrektor artystyczny Festiwalu Wszystkie Mazurki Świata. Twórca wielu projektów i wydarzeń muzycznych związanych z polską muzyką tradycyjną. Brał udział w wielu przedsięwzięciach muzycznych kontynuujących polskie tradycje muzyczne. W latach 90. XX w. grał w zespole „Bractwo ubogich” (1993), był współzałożycielem warszawskiego Domu Tańca (1995). Jako muzyk jest uczniem wiejskich muzykantów: Stanisława Lewandowskiego, Piotra i Jana Gaców, Kazimierza Meto, Józefa Zarasia, Stanisława Stępniaka i wielu innych. Lider zespołu Janusz Prusinowski Kompania (wcześniej Prusinowski Trio).
Piotr Piszczatowski
Muzykant w Janusz Prusinowski Kompania, śpiewak Monodii Polskiej, współpracownik Adama Struga. Współtwórca festiwalu Wszystkie Mazurki Świata, pomysłodawca Targowiska Instrumentów w jego ramach. Miłośnik i dokumentalista muzyki wiejskiej. Aktor i współtwórca muzyki w teatrze Studium Teatralne w latach 1996 -2007. Aktor i współtwórca spektakli w teatrzyku Słuchaj Uchem. Inicjator działań promocyjnych na rzecz polskiej muzyki tradycyjnej na targach Womex od roku 2012. Koordynator projektu „Polska Muzyka Tradycyjna w Turcji 2014”. Kierownik artystyczny portalu www.akademiakolberga.pl. Autor portalu www.targowiskoinstrumentow.pl Zawzięty tancerz, hulaka i lekki duch. Prywatnie towarzysz włóczęg i poszukiwań Doroty, ojciec trójki dorastających obywateli a z wykształcenia socjolog.
Michał Żak
Muzyk i maratończyk. Gry na instrumentach dętych (flet drewniany, klarnet, bansuri, szałamaje) uczył się m.in. we Francji, Armenii, Indiach i pod Kielcami. Od dekady zajmuje się muzyką polskiej wsi, praktykując u ludowych muzykantów, z którymi tworzy sytuacje żywe i aktualne. Jako instrumentalista ze swobodą porusza się w nurtach muzyki tradycyjnej, world music, muzyki dawnej, jazz i fusion. Komponuje i wykonuje muzykę do filmów i spektakli teatralnych, prowadzi działalność edukacyjną. Często zapraszany do międzynarodowych projektów muzycznych, bierze udział w licznych nagraniach i koncertach – od wiejskiej remizy do Carnegie Hall. Laureat nagród w dziedzinie fonografii i kreacji scenicznej (m.in. za płyty z zespołami Janusz Prusinowski Trio, Lautari czy Adama Struga). Poza Janusz Prusinowski Kompania współtworzy zespoły Lautari i Tęgie Chłopy. Współpracował m.in. z Marcinem Pospieszalskim, Arturem Dutkiewiczem, Grażyną Auguścik, Michałem Czachowskim (Indialucia), Wojciechem Waglewskim, Tytusem Wojnowiczem, Yair Dalalem, Amine M’raihim, Polskim Radiem i Teatrem Narodowym. W wolnych chwilach biegał w górach Piemontu, Czeskiej Szwajcarii, Poznaniu, Warszawie i Nadrenii.
www.michalzak.pl
Szczepan Pospieszalski
Kompozytor, trębacz, swobodnie porusza się się w różnych nurtach muzycznych. Ukończył studia licencjackie w zakresie kompozycji na Wydziale Kompozycji, Interpretacji, Edukacji i Jazzu w Katowicach pod kierunkiem profesora Aleksandra Lasonia. Od dziecięcych lat jest angażowany do wielu projektów muzycznych rodziny Pospieszalskich. Występował m.in z Arką Noego, Raz Dwa Trzy, Deus Meus. Obecnie współpracuje także z Adamem Strugiem, Olą Kubicką i Polą Pospieszalską oraz współtworzy zespół Santabarbara.
Róża Martyna Grabowskaśpiewaczka i skrzypaczka, muzycznie związana z regionem rawskim oraz regionem łowickim. Uczyła się m.in. u harmonisty Czesława Kocemby oraz z archiwalnych nagrań skrzypków, takich jak Stanisław Skiba, Jan Makowski czy Stanisław Klejnas. Swój repertuar śpiewaczy zawdzięcza w szczególności zbiorom rodzinnym, jak również nagraniom z udziałem Walerii Czubak oraz Marianny Woźniak.
Aleksander Dębicz jest jednym z najbardziej wszechstronnych polskich pianistów oraz kompozytorem.
Punktem wyjścia dla działalności artystycznej Aleksandra Dębicza jest improwizacja oraz autorska muzyka, którą często łączy z repertuarem klasycznych mistrzów. W jego twórczości od lat przejawia zamiłowanie do sztuki filmowej i to właśnie w tym kierunku kompozytorskim obecnie podąża.
W 2015 roku na debiutanckiej płycie „Cinematic Piano” (Warner Classics) wydał cykl 12 własnych kompozycji inspirowanych sztuką filmową. Od tego czasu skomponował muzykę do filmów, słuchowisk i przedstawień teatralnych, nawiązując m. in. współpracę z Teatrem Polskim w Warszawie, Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie czy Teatrem Żydowskim w Warszawie. Za muzykę do słuchowiska Polskiego Radia „Anna Karenina” w reż. Katarzyny Michałkiewicz otrzymał nagrodę na festiwalu Dwa Teatry 2019.
W 2018 roku ukazał się trzeci album artysty – „Invention” (Warner Classics). Dębicz zaprezentował na nim swoją interpretację kompletu Inwencji i Sinfonii J. S. Bacha oraz autorskie kompozycje inspirowane Bachem i muzyką hip-hopową. Płyta została nominowana do Fryderyka 2019 i zebrała szereg bardzo entuzjastycznych recenzji. W kwietniu 2019 roku wydany został nowy utwór Aleksandra Dębicza „The Union”, skomponowany z okazji 15. rocznicy wejścia Polski do Unii Europejskiej. W tym samym roku artysta skomponował utwór „PasaCatedral” na gitarę koncertującą, obój, fortepian i smyczki na zamówienie festiwalu Akademia Gitary. Kompozycja ta została wykonana w najstarszych polskich katedrach – w Gnieźnie, Kołobrzegu i Poznaniu. Solistą był wówczas wybitny gitarzysta Łukasz Kuropaczewski. W 2020 roku Aleksander Dębicz skomponował utwór „Victoria 1920” na uroczystość upamiętniającą rocznicę Bitwy Warszawskiej.
Dębicz współtworzy duety z wybitnymi muzykami, z którymi opracował już kilka oryginalnych programów, opartych na muzyce klasycznej i improwizacji. Z wiolonczelistą Marcinem Zdunikiem nagrał m.in. znakomicie przyjęty dwupłytowy album „Bach Stories” (Warner Classics), nominowany do Fryderyka 2018. Z saksofonistą Szymonem Nidzworskim skomponował i nagrał muzykę do filmu „Dotknięcie” w reż. Katarzyny Michałkiewicz. Od 2020 roku współpracuje z Jakubem Józefem Orlińskim, z którym wykonuje nietypowe opracowania muzyki barokowej, jak i autorskie kompozycje.
W 2021 roku ukazał się czwarty album Dębicza „Adela” z własnymi kompozycjami i aranżacjami (Warner Classics), który artysta nagrał w duecie z gitarzystą Łukaszem Kuropaczewskim i z gościnnym udziałem kontratenora Jakuba Józefa Orlińskiego (nominacja do Fryderyka 2022). W tym samym roku Dębicz w duecie z Marcinem Zdunikiem nagrał singiel z ich autorskim opracowaniem „Jauchzet, frohlocket” z Oratorium na Boże Narodzenie J. S. Bacha. Pojawił się też w roli aranżera i pianisty na płycie Szymona Komasy z piosenkami Kabaretu Starszych Panów.
„Sideways” (2022) to album, na który Dębicz skomponował utwory na większe składy instrumentalne: m.in. z kwintetem dętym i orkiestrą smyczkową. Znalazły się na nim również oryginalne interpretacje dwóch klasycznych dzieł Bacha i Gershwina.
Aleksander Dębicz jest również aranżerem i autorem wielu opracowań muzycznych. Wspomnieć można choćby o jego aranżacjach piosenek Kabaretu Starszych Panów, które stworzył dla Szymona Komasy i Joanny Kulig (płyta Piosenki z Kabaretu Starszych Panów. Laboratorium) czy o zupełnie nowej wersji świątecznego hitu All I Want for Christmas is You, nagranego z popularną bułgarską wokalistką Victorią.
Ostatnim autorskim przedsięwzięciem fonograficznym jest album Magnolia (2024), który w całości wypełniają jego oryginalne kompozycje. Tym razem artysta postanowił połączyć funkcje kompozytora, pianisty i producenta, a większość materiału – z wyjątkiem partii fortepianu – nagrał w swoim domowym studiu. Do współpracy zaprosił swoich przyjaciół i najbliższych współpracowników, z którymi najczęściej występuje: Jakuba Józefa Orlińskiego (kontratenor), Łukasza Kuropaczewskiego (gitara), Marcina Zdunika (wiolonczela), Michała Żaka (flet) i Konrada Gołdę (waltornia). Utwory mają filmowy charakter, a całość strukturę soundtracku. Producenckie podejście do kompozycji objawia się m.in. zastosowaniem rozmaitych nowoczesnych zabiegów postprodukcyjnych, a niektóre utwory są napisane tak, że jeden wykonawca wykonuje kilka partii. Np. w „Cedar Tree” Jakub Józef Orliński śpiewa kilka warstw, tworząc cały wokalny ensemble.
Aleksander Dębicz jest absolwentem Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie fortepianu prof. Elżbiety Tarnawskiej. Koncertuje w Polsce i za granicą (m.in. Niemcy, Francja, Stany Zjednoczone, Rumunia, Włochy, Austria, Turcja), prezentując publiczności zarówno własną muzykę, improwizacje, jak i interpretacje muzyki klasycznej oraz nowej. W 2022 roku wraz z Polską Orkiestrą Radiową pod dyr. Michała Klauzy prawykonywał dedykowaną mu Symfonię koncertującą Macieja Małeckiego. W tym samym roku artysta debiutował na prestiżowych i zupełnie różnych festiwalach muzycznych – Międzynarodowym Festiwalu Chopinowskim w Dusznikach Zdroju (w duecie z Marcinem Zdunikiem) oraz na festiwalu Męskie Granie (w duecie z Jakubem Józefem Orlińskim).
W trakcie swojej kariery zdobył wiele nagród, m.in. w 2013 roku zwyciężył w Transatlantyk Instant Composition Contest, jedynym na świecie konkursie symultanicznej improwizacji do filmu. W 2022 roku wygrał międzynarodowy konkurs Bridgerton Scoring Competition, organizowany przez firmę Spitfire Audio. Jego muzyka do fragmentu serialu Netflixa „Bridgertonowie” została uznana za najlepszą spośród zgłoszonych 4 tys. Kompozycje oceniał Kris Bowers – autor oryginalnej muzyki do „Bridgertonów” – oraz zespół Spitfire Audio. Dębicz Od 2024 Dębicz nagrywa dla międzynarodowej wytwórni Warner Classics & Erato, z którą podpisał ekskluzywny kontrakt.
Pieśni i przyśpiewki, w których słowa i emocje spontanicznie przekształcają się w frazy muzyczne, stanowią fundament całego polskiego muzycznego dziedzictwa ludowego. Te utwory, odśpiewywane dzieciom jako kołysanki czy wykorzystywane na weselach i podczas różnych okazji, pełnią istotną rolę w kształtowaniu tradycji muzycznej. Muzykanci, wychodząc od tych prostych melodii, przenoszą je na instrumenty, wzbogacając je o zdobienia i obserwując, jak powstają nowe warianty, zawsze zachowując oryginalne słowa w myślach. Koncert pod tytułem „Źródła muzyki Chopina” stanowi próbę rekonstrukcji XIX-wiecznego krajobrazu muzycznego Polski, ze szczególnym uwzględnieniem Mazowsza. Centralnym punktem programu są rytmy, frazy i konstrukcje muzyczne, tworzące specyficzny język muzyczny tamtego okresu. W repertuarze znajdziemy wiejskie melodie oraz kompozycje Fryderyka Chopina, który z wielką wrażliwością reprezentował ówczesny muzyczny język Polski. To właśnie zdolność Chopina do zapisania i przekształcenia cech muzyki wiejskiej, ignorowanej przez współczesnych, w coś wyjątkowego, nadaje mu wyjątkowe miejsce w historii. Repertuar koncertu obejmuje kujawiaki i mazurki, których źródła tkwią w archiwalnych nagraniach Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiego Radia. Wykonawcy tych nagrań, często urodzeni jeszcze w XIX wieku, reprezentują autentyczny styl muzyczny tamtego okresu. Mazurki Fryderyka Chopina brzmią zarówno w ich oryginalnych aranżacjach, jak i w interpretacjach zespołu wiejskiego. Wybrane kompozycje Chopina zawierają mikrofragmenty i mikrocytaty powszechnie znane w XIX wieku, co według profesora Mieczysława Tomaszewskiego było kluczem do zrozumienia jego dzieł. Źródła utworów prezentowanych podczas koncertu mają różnorodny charakter. Oprócz archiwalnych nagraniach, zespół czerpie z własnych doświadczeń zdobytych od wiejskich muzykantów, takich jak Jana Lewandowski, Kazimierz i Józef Meto czy Antoni Bednarz. Dzięki osobistemu kontaktowi z mistrzami, muzycy doświadczyli, jak muzyka wiejska oddziałuje na zgromadzenie, gdy w nim uczestniczy doświadczony muzyk.